18 marca w ramach projektu „Kobieca strona poezji, czyli przez wiersze do języka”, odbyły się kolejne warsztaty dla studentów z Włoch, Litwy i Ukrainy.

Dorobek twórczy Krystyny Dąbrowskiej przedstawił prof. Luigi Marinelli. Zwrócił szczególną uwagę na interesujące tytuły tomików jej poezji: Białe krzesła, Czas i przesłona, sygnalizujące artystyczne, malarskie spojrzenie autorki na przedstawianą rzeczywistość.

W istocie, poetka ukończyła studia artystyczne – grafikę na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jak zauważył prof. Marinelli, niektóre detale ujmuje ona w swych utworach w sposób wyjątkowo wyrazisty, wręcz jaskrawy. Sprawa wzroku, widzenia, kadrowania danej sytuacji, przedmiotu czy osoby, są dla niej niezwykle istotne, podobnie jak i bardzo małe elementy realności, konkrety, które otwierają nową perspektywę widzenia. Jak powiedziała w trakcie spotkania sama autorka, „konkrety wyczuwają fałsz” i sprawdzają szczerość wiersza.

W dalszej części spotkania Krystyna Dąbrowska odpowiadała na pytania studentów uczestniczących w projekcie „Kobieca strona poezji”. Powtarzającą się kwestią było pytanie o prawidłową interpretację utworów poetki, których tłumaczenia na swoje języki narodowe podjęli się studenci. Autorka zachęcała jednak do ich interpretacji osobistej, własnej, nie obarczonej wizją autora czy badaczy. Jej zdaniem na poezji „każdy się zna, a wiersze nie są dla specjalistów”. Wspólnie ze studentami próbowała rozwikłać również problem tłumaczenia idiomów i gry słów w utworze poetyckim.

Poetka wyznała, że podczas studiów artystycznych nauczyła się szacunku do rzemiosła, którym jest dla niej również słowo. Zaakceptowała to, że nad niektórymi utworami pracuje długo, cyzelując ich formę. Opowiedziała również o osobistym lub historycznym kontekście powstania niektórych swoich wierszy i esejów: utworu Rzeczy osobiste, związanego z okupacyjnymi doświadczeniami swojej babci, wiersza Ryba i ukwiał odnoszącego się do czasu pandemii, Kosmosu dotyczącego wojny, czy Nigdy nie myślałam, że upiekę chleb – wiersza o uchodźcach. Wspomniała również o kulisach ceremonii w listopadzie 2013 roku, podczas której odebrała nagrodę Wisławy Szymborskiej za tomik Białe krzesła. Z przejęcia upuściła wówczas ciężką statuetkę – szklaną kulę z zanurzonymi w niej literami alfabetu. „Cały alfabet przywarł do dna na amen” – dodała poetka.

Krystyna Dąbrowska podzieliła się również z młodymi tłumaczami swoim doświadczeniem translatorskim. Warto przypomnieć, że dokonała przekładów poezji bardzo dalekiej, jak sama przyznaje, od jej wrażliwości –  poetów i poetek takich jak Jonathan Swift, Thomas Hardy, W.C. Williams, W.B. Yeats, Thomas Gunn, Elisabeth Bishop. Przełożyła również poezję Louise Glück (Zimowe przepisy naszej wspólnoty, 2022; Ararat, 2021), Nuali Ní Dhomhnaill (Cierń głogu, 2021) i Kim Moore. Jak powiedziała podczas spotkania, dla poetów tłumaczenie jest odpoczynkiem od samego siebie, podczas gdy „dla niepisarza przekład jest katorgą”.

Przetłumaczone przez studentów z Litwy, Ukrainy i Włoch wiersze Krystyny Dąbrowskiej złożą się na tomik przekładów, którego wydanie planowane jest jesienią.

Zapis konferencji online można obejrzeć tutaj (kod dostępu: C75kaJ8@).

Tekst dostępny jest również na stronie Biuletynu Polonistycznego.

Autor: Mariola Wilczak