Zamykamy rok 2023, a zamknięcie jakiegoś okresu oznacza również podsumowanie. Jaki zatem był rok 2023? Z całą pewnością był to rok dużych zmian. Nie sposób nie wspomnieć o znaczącej zmianie, która dokonała się w polskiej polityce, czy o zmianie kierownictwa w Polskiej Akademii Nauk. A Stacja PAN w Rzymie? Również i dla nas ten rok był przełomowy. Przede wszystkim dostaliśmy jasny sygnał, że zostajemy przy Vicolo Doria 2, a to z kolei oznaczało, że możemy zacząć planowaną już wcześniej interdyscyplinarną działalność Stacji. Zatem zaraz po podpisaniu kolejnej umowy najmu z administracją Doria Pamphilj w maju tego roku, rozpoczęliśmy organizację wydarzeń naukowych i kulturalnych w Stacji, wspierając umiędzynarodowienie nauki.

Ale… zanim zaczęliśmy organizować wydarzenia w Stacji, zainicjowaliśmy także kilka innych inicjatyw. Przez cały rok 2022 r. realizowaliśmy cykl 70 polsko-włoskich historii współprac naukowych. W 2023 r. postanowiliśmy natomiast przygotowywać wywiady z ciekawymi naukowcami włoskimi, współpracującymi z Polakami i badaczami polskimi, przebywającymi na stażach lub prowadzącymi wspólne badania z Włochami. W wywiadach spotkaliśmy się z chemikiem, prof. Marcinem Góreckim, archeologiem Massimiliano Nuzzolo, prof. Sabiną Casanovą, pracującą w krakowskim Instytucie Fizyki Jądrowej PAN. O swojej pracy i pasji opowiedzieli nam także: prof. Carlo Vascotto z Międzynarodowego Instytutu Mechanizmów i Maszyn Molekularnych PAN, dr Małgorzata Lorencka – politolożka z Uniwersytetu Śląskiego, prof. Carmine Autieri z Instytutu Fizyki PAN. Przeprowadziliśmy także wywiady z archeolożkami pracującymi na Sycylii: prof. Roksaną Chowaniec i dr Martą Fitułą, z dr Laurą Pozzi z Zakładu Historii XX w. UW, prof. Mirosławem Lenartem, badaczem relacji polsko-włoskich, Chiarą Rinoldi z Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, prof. Ireneuszem Malikiem z Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego i Angelo Solano z Katedry Wokalistyki Akademii Sztuki Uniwersytetu Szczecińskiego. Co szykujmy na 2024 rok? O tym już niedługo.

Na początku roku, w lutym, spotkaliśmy się także w rzymskiej Ambasadzie RP z polskimi naukowcami pracującymi we Włoszech. Było to pierwsze spotkanie polskiej diaspory naukowej z zapoczątkowanego cyklu „Ambasada Naukowców”. Na początku roku ukazała się także drukowana wersja przygotowanej w 2022 r. książki prof. Piotra Salwy w stacyjnej serii Conferenze, zatytułowana „Sulle orme di Ortensio Lando e altri studi”. Współorganizowaliśmy także z Narodową Agencją Wymiany Akademickiej webinar „Boost your research career with Polish grants”, dla włoskich naukowców, poświęcony programom NAWA, ukierunkowanym na przyjazdy zagranicznych naukowców do polskich jednostek badawczych. Z NAWA i Ministerstwem Edukacji i Nauki uczestniczyliśmy też w „Edu&Science Meeting in Rome”.

Z kolei w maju uczestniczyliśmy w projekcie Uniwersytetu Śląskiego „Kultura i literatura w promocji języka polskiego na włoskich uniwersytetach”, organizując dwa spotkania o skutecznej komunikacji społecznej w kontekście międzynarodowym i o translatoryce porównawczej.

W czerwcu w Stacji odbyła się interesująca konferencja archeologiczna „Aktualne badania Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w zakresie archeologii średniowiecza basenu Morza Śródziemnego prowadzone na terenie Sycylii i Andaluzji”, która zgromadziła badaczy z Polski, Włoch i Hiszpanii. Ponadto włączyliśmy się w świętowanie 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, otwierając w Stacji wystawę „Mikołaj Kopernik. Życie i dzieło”, którą nadal można oglądać przy Vicolo Doria 2. Również w czerwcu miało miejsce spotkanie „The impact of the war in Ukraine on the international security system” współorganizowane z Akademią Marynarki Wojennej w Gdyni.

Wakacje zaczęliśmy natomiast od lipcowej rozmowy o Rzymie z autorem książki „Miniatury rzymskie. Krótkie opowieści o rzymskim micie”, Juliuszem Gałkowskim. Ponadto dyrektor Stacji opowiedziała o aktywności jednostki w autorskim programie Urszuli Rzepczak „Caput mundi czyli pępek świata” i w Gazzetta Italia, w artykule „O nauce w sercu Rzymu”.

Wrzesień rozpoczął się natomiast Narodowym Czytaniem, w tym roku poświęconym powieści Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem”. Uczestniczyliśmy także w Europejskiej Nocy Naukowców, dzieląc się z włoskimi odbiorcami wiedzą o polsko-włoskich badaniach, ale także o słynnych Polakach: Koperniku i Skłodowskiej-Curie. Nie mogło nas także zabraknąć wśród współorganizatorów konferencji „Copernicus & Italy”, przy której pracowaliśmy wspólnie z Istituto Nazionale di Astrofisica i Instytutem Polskim w Rzymie.

W październiku uczestniczyliśmy w seminarium „Triggering the change. Collective action in the landcscape”, organizowanym przez doktorantów, w tym polskich, z Uniwersytetu La Sapienza. Z kolei w Stacji miała miejsce dyskusja o książkach „Pocztówki z Rzymu” ks. prof. Waldemara Turka i „Człowiek potrzebuje wyspy” ks. prof. Arkadiusza Noconia oraz konferencja medyczna „The focus of polish-italian cooperation in the area of biomedicine”. Mieliśmy też okazję zaprezentować książkę prof. Piotra Salwy „Sulle orme di Ortensio Lando e altri studi”.

W listopadzie natomiast rozpoczęliśmy realizację projektu grantowego NAWA „Promocja Języka Polskiego”, zatytułowanego „Kobieca strona poezji”, który Stacja wygrała w 2023 r. W jego ramach zaprosiliśmy do Rzymu studentów z Litwy i Ukrainy, aby wspólnie ze studentami La Sapienzy wzięli udział w konferencji poświęconej Wisławie Szymborskiej, warsztatach tłumaczeniowych w Stacji, warsztatach podcastowch i spacerze „Po Rzymie polskimi śladami”. To dopiero pierwsze akordy projektu, a jego ciąg dalszy już na wiosnę 2024 r. Listopad zakończyliśmy trzydniową konferencją o „Polsko-włoskich kontaktach artystycznych w latach 1944-80” i spotkaniem z polonijną młodzieżą z Genui i okolic.

Warto wspomnieć także o innym projekcie „Promocji języka polskiego”, w który zaangażowana jest Stacja PAN w Rzymie „Młoda polszczyzna na styku kultur – promocja, wiedza, edukacja”. To projekt Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, a my będziemy realizować jego cząstkę w 2024 r.

W tym roku przygotowaliśmy także książkę „Perché la Polonia? Storie e biografie di italiani noti e comuni legati alla terra Polacca”. Mamy nadzieję, że będziemy mogli podzielić się nią z Państwem na początku przyszłego roku.

A na koniec musimy napisać o projekcie, który realizowaliśmy wspólnie z Instytutem Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk – o filmie „Maria Skłodowska-Curie we Włoszech w poszukiwaniu radu”. Aby podzielić się historią o włoskiej, mało znanej podróży noblistki, przygotowaliśmy wersje polską, włoską i angielską filmu. Tych, którzy jeszcze nie mieli okazji, zapraszamy do obejrzenia.

Co ważne, od października działamy już w trzyosobowym, niewielkim, ale zgranym zespole.

Na 2024 r. przygotowaliśmy 20 wniosków o Działalność Upowszechniającą Naukę, a to oznacza tylko jedno: będzie się u nas sporo działo!

Dziękujemy wszystkim naszym przyjaciołom za wsparcie, obecność i życzliwość. Zostańcie z nami też w 2024 roku.