Od 2015 roku zespół badawczy Ośrodka Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza Instytutu Archeologii i Etnologii PAN pod kierownictwem prof. Sławomira Moździocha prowadzi badania wykopaliskowe na terenie Sycylii. Ich celem jest określenie znaczenia Normanów w kształtowaniu się oblicza kulturowego Europy średniowiecznej na podstawie źródeł archeologicznych. W 2015 roku rozpoczęto prace wykopaliskowe na obszarze średniowiecznego klasztoru Santa Maria di Campogrosso w rejonie Palermo w ścisłej współpracy z badaczami Soprintendenza ai Beni Culturali ed Ambientali di Palermo. Drugim badanym stanowiskiem jest średniowieczny zamek Castello dei Tre Cantoni w Scicli gdzie partnerami naukowymi Instytutu są: Soprintendenza per i Beni Culturali ed Ambientali di Ragusa oraz Uniwersytet w Catanii. W pracach wykopaliskowych biorą udział także studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu Opolskiego. Badania klasztoru Santa Maria di Campogrosso doprowadziły do odsłonięcia wielu nieznanych dotychczas elementów konstrukcji kościoła klasztornego oraz przykościelnego cmentarza. Zarówno metoda stratygraficzna, jak i datowanie metodą radiowęglową ludzkich szczątków kostnych oraz próbek zaprawy wapiennej z murów kościoła, a także analiza bogatego zespołu monet pozwoliły ustalić chronologię budowy kościoła na 2 połowę XII wieku. Podważa to zarówno tezy historyków nowożytnych (Fazello, Pirri) uważających kościół za dzieło pierwszych władców normańskich na Sycylii, jak i tezy historyków architektury (Schwarz, Guiotto, Di Stefano), wnioskujących na podstawie formy zachowanych murów o ich późniejszej – trzynasto- czternasto-wiecznej chronologii.

Drugim badanym zagadnieniem był problem relacji pomiędzy wspólnotą mnichów a islamską ludnością. W trakcie wstępnych wykopalisk w zasypisku cmentarza odkryto część kamiennego nagrobka z arabskim napisem, pochodzącego prawdopodobnie ze zniszczonego muzułmańskiego cmentarza arabskiego. Fragmenty naczyń produkowanych w warsztatach arabskich potwierdziły intensywne związki gospodarcze klasztoru z wiejskim zapleczem.

W efekcie pozyskania wielu źródeł materialnych i ich analizy sformułowano hipotezę o szybszym i dogłębniejszym procesie latynizacji i chrystianizacji tej części wyspy po podboju normańskim, aniżeli zakładała to literatura historyczna. Wskazują na to m. in. wyraźne zachodnioeuropejskie wpływy kulturowe widoczne w architekturze kościoła, której wzorców można poszukiwać na terenie Francji, być może nawet bezpośrednio w Normandii (Saint-Céneri-le-Gérei). Dzięki badaniom nieinwazyjnym przeprowadzonym metodami: georadarową, magnetyczną i elektrooporową odkryto również nieznane pozostałości murów dawnego klasztoru.

W 2018 roku rozpoczęto badania Castello dei Tre Cantoni (Castelluccio) w miejscowości Scicli, w południowo-wschodniej części Sycylii. Do tej pory nie prowadzono na tym stanowisku szeroko zakrojonych prac archeologicznych. Celem prac wykopaliskowych było ustalenie chronologii obiektu oraz ewentualnych zmian funkcji pełnionych przez ten zamek na przestrzeni wieków. Podczas badań odkryto pozostałości średniowiecznego warsztatu budowlanego - pieca do wypalania wapna oraz basenu do jego przygotowywania. Analizy radiowęglowe zaprawy pozwoliły ustalić datę jego powstania na wiek XIV. W tym okresie dokonano przebudowy murów zamku. W trakcie prac zabezpieczających mury zamku w roku 2019 odkopano fragmenty pomieszczeń od strony południowej, najprawdopodobniej wykorzystywanych jako kwatery załogi. Wykonano ich szczegółową dokumentację z wykorzystaniem skanowania, zarówno fotograficznego, jak i laserowego. Wyniki dotychczasowych studiów nad literaturą historyczną oraz wstępne wyniki badań nieinwazyjnych i wykopaliskowych pozwalają przypuszczać, że zamek Castelluccio został wzniesiony z inicjatywy władców normańskich i był związany z administracją państwową władców kolejnych dynastii aż do trzęsienia ziemi w 1693 roku.