Inwazja Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. ma wiele twarzy. Jedną z nich jest wchodzenie na rynek pracy przymusowych imigrantek z Ukrainy, poszukujących schronienia w Polsce i we Włoszech. Projekt, którego celem będzie analiza prawnych i instytucjonalnych aspektów tego zjawiska realizują Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytet La Sapienza w Rzymie.

W badaniu przyjęto ramy analityczne infrastruktury migracyjnej. Koncepcja ta pozwoli odpowiedzieć m.in. na pytanie w jaki sposób istniejące i nowo wprowadzone regulacje prawne wpływają na włączenie uchodźczyń na rynek pracy, w jaki sposób rozwiązania instytucjonalne wpływają na warunki pracy w sektorze pracy domowej i rolnictwie oraz jakie strategie zatrudnienia przyjmują kobiety z Ukrainy w tych prawnych i instytucjonalnych kontekstach. Projekt zakłada zbadanie i porównanie barier prawnych, instytucjonalnych i indywidualnych, które uniemożliwiają lub utrudniają migrantkom z Ukrainy znalezienie pracy odpowiadającej ich kwalifikacjom, jak również poznanie możliwych rozwiązań pokonania tych barier. Ważne w szczególności będzie orównanie ram prawnych dostępu do rynku pracy dla quot;nowych" uchodźczyń, zidentyfikowanie i porównanie luk w infrastrukturze migracyjnej, potrzeb kobiet-uchodźczyń oraz zaproponowanie odpowiedniego narzędzia do zaspokojenia tych potrzeb przez decydentów i społeczeństwo obywatelskie. Kolejna kwestia istotna z perspektywy projektu to zidentyfikowanie i porównanie wpływu wojny i migracji przymusowej na dominujące wśród migrantek sektory zatrudnienia na rynku pracy (rolnictwo, praca opiekuńcza). Badacze planują uwzględnić w analizie stopień, w jakim nowo przybyłe kobiety korzystają z przedwojennych sieci, aby wejść na rynki pracy w obu krajach, a także uchwycić i porównać charakter praktyk "nowych" uchodźczyń i migrantek w zakresie wchodzenia na rynek pracy w Polsce i we Włoszech.

Projekt finansowany jest ze środków Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej w ramach programu „Granty interwencyjne”, a jego kierowniczką jest dr Marta Kindler. Kluczowym aspektem realizowanych prac w 2023 roku będzie aplikowalność uzyskanych wyników, zwłaszcza w procesie tworzenia rozwiązań w obszarze polityki zatrudnienia czy polityki imigracyjnej. Oprócz wypracowania nowej wiedzy teoretycznej, polsko-włoski zespół zamierza podjąć kilka działań o charakterze „interwencyjnym” – oprócz przedstawienia szczegółowych rekomendacji, planuje upowszechniać różnymi kanałami wyniki badań, jak również włączać organizacje rynku pracy w proces integracji ekonomicznej uchodźczyń w dwóch krajach. Ważnym efektem pracy ma być także próba stworzenia nowego modelu ekonomicznego, w ramach którego uchwycone zostaną umiejętności, kwalifikacje i aspiracje migrujących kobiet na rynkach pracy.