Włoskie przygody Jana Luksemburskiego

Odczyt prof. Wojciecha Iwańczaka (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)

9 maja 2017, godz. 18.30

vicolo Doria 2

Streszczenie

Jan Luksemburski był pierwszym władcą z dynastii Luksemburgów zasiadającym na tronie czeskim ( 1310 – 1346 ). Zapisał się jako monarcha bardzo interesujący. Doskonały dyplomata, człowiek bardzo aktywny, wielbiciel cnót rycerskich, prowadził życie w wielkim stylu. Terenem jego działania była niemal cała Europa. Jednym z jego najbardziej oryginalnych przedsięwzięć była próba utworzenia w północnych Włoszech swoistego państewka, signorii, które do dzisiaj budzi ciekawość historyków. Nie wiemy czy było to awanturnicze przedsięwzięcie, w którym wziął udział wraz z synem, przyszłym cesarzem Karolem IV, swoista improwizacja, czy też łączył z tą akcją plany na przyszłość. Bardzo szybko zdobył poparcie wielu skłóconych pomiędzy sobą, miast – komun włoskich, ale z czasem zaczęły się pojawiać problemy, które doprowadziły do rezygnacji z ambitnych planów. Ten epizod wywołał dyskusję wśród badaczy, gdyż jego jednoznaczna ocena nie należy do łatwych. Fantazja Jana Luksemburskiego zderzyła się tu z twardymi realiami. Niepowodzenia doprowadziły do rezygnacji monarchy z „szalonego” projektu.

IWAŃCZAK Wojciech Józef, nauczyciel akademicki, history, profesor Utytularny zwyczajny 2003. Redaktor w „Tygodniku Kulturalnym” w Warszawie 1973–1976; doktorant w Instytucie Historii PAN w Warszawie 1976–1980; adiunkt w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach 1982–1990; kierownik Zakładu Historii Średniowiecznej w Instytucie Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej (później Akademia Świętokrzyska, obecnie Uniwersytet Jana Kochanowskiego ) w Kielcach 1990–. Członek Senatu WSP w Kielcach 1996–1999. Główne kierunki pracy naukowej: historia średniowieczna. Autor ponad 300 publikacji naukowych, m.in. w: „Kwartalniku Historycznym”, „Kwartalniku Historii Kultury Materialnej”, „Przeglądzie Historycznym”, „Przeglądzie Humanistycznym”, „Polskim Przeglądzie Kartograficznym”, „Acta Poloniae Historica”, „Studiach Źródłoznawczych”, „Kieleckich Źródłach Historycznych”, „Almanachu Historycznym”, „Miesięczniku Literackim”, „Archiv für Kulturgeschichte”, „Revue Historique”, „Byzantion”, „Journal of Medieval History”, „Médiévales”, „Prometeo”, „Husitský Tábor”, „Studi Medievali”, „Mediaevalia Historica Bohemica”, „The Southern African Journal of Medieval and Renaissance Studies” oraz publikacji książkowych: Tropem rycerskiej przygody. Wzorzec rycerski w piśmiennictwie czeskim XIV wieku (Warszawa 1985)/ przekład czeski Praha 2001 /, Wielcy Polacy. Uczeni–podróżnicy (Warszawa 1986), Ludzie miecza, ludzie modlitwy i ludzie pracy. Trójpodział społeczeństwa w średniowiecznej myśli czeskiej (Kielce 1989, wyd. II, zmienione, Kielce 1995, wydanie czeskie Praha 2011 ), Do granic wyobraźni. Norymberga jako centrum wiedzy geograficznej i kartograficznej w XV i XVI wieku ( Warszawa 2005 )/ wydanie niemieckie Darmstadt 2009 /, Jan Luksemburski ( Warszawa 2012 ), współautor publikacji książkowych m. in.: Nauczanie w dawnych wiekach. Edukacja w średniowieczu i u progu ery nowożytnej. Polska na tle Europy (Kielce 1997), Człowiek i przyroda w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym (Warszawa 2000), Ludzie Kościół Wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej / średniowiecze – wczesna epoka nowożytna / ( Warszawa 2001 ), Polaków i Czechów wizerunek wzajemny / X – XVII w./ ( Wrocław – Warszawa 2004 ), Polacy w Czechach. Czesi w Polsce. X – XVIII wiek ( Lublin 2004 ), Piśmiennictwo Czech i Polski w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej ( Katowice 2006 ), Rola komunikacji i przestrzeni w średniowiecznych i wczesnonowożytnych dziejach Czech i Polski ( Gdańsk 2008 ), Wspólnoty małe i duże w społeczeństwach Czech i Polski w średniowieczu i w czasach wczesnonowożytnych ( Kraków 2010 ), Fundacje kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego, ( Kielce – Ćmielów 2011 ). Uczestnik konferencji międzynarodowych. Wykładowca na uniwersytetach w: Australii, Austrii, Belgii, Czechach, Chinach, Finlandii, Francji, Holandii, Niemczech, Nowej Zelandii, Puerto Rico, RPA, Słowacji, Tasmanii, USA, Wielkiej Brytanii, Włoszech. Członek Polskiej Akademii Umiejętności. Od 2003 członek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, od 2006 tamże Przewodniczący Komisji Nauki i Spraw Zagranicznych. Prezes Stowarzyszenia Wydawniczego „Res Gestae” przy Instytucie Historii Akademii Świętokrzyskiej 2000–; przewodniczący Komisji Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich przy Komitecie Nauk Historycznych PAN 2000–. Członek Komitetu Nauk Historycznych   PAN 2008 - . Członek: Polskiego Towarzystwa Historycznego (Towarzystwa Miłośników Historii, Oddział Warszawa 1990–1993, członek Komisji Rewizyjnej 1993–1996, prezes 1999–2005, 2005 – członek Prezydium) 1984–, tamże / PTH / 2003 v-ce Przewodniczący Komisji Rewizyjnej, 2006 członek Sądu Koleżeńskiego, 2000 członek Stałego Komitetu Mediewistów Polskich, Amerykańskiej Akademii Mediewistycznej 1990–, Międzynarodowego Instytutu Mediewistycznego w Leeds 1996–, Centrum Studiów Mediewistycznych Uniwersytetu Karola i Czeskiej Akademii Nauk w Pradze (korespondent) 2001–, członek Międzynarodowej Komisji Dziejów Podróży i Turystyki Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych 2004-; 2002 członek Międzynarodowej Rady Wydawniczej organu Czeskiej Akademii Nauk „Historica”, czasopisma „Studie o rukopisech” i czasopisma „Husitský Tábor”, 2009 Towarzystwa Naukowego Warszawskiego ( członek zwyczajny). Laureat kilku nagród rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, Akademii Świętokrzyskiej i Uniwersytetu Jana Kochanowskiego oraz kilkakrotnie nagród Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego / 2003, 2005, 2006, 2009 /, Medal Komisji Edukacji Narodowej 2006. Medal Františka Palackého 2011. Zainteresowania/hobby:sport, przyroda, języki obce.